Sunnataram Forest Monastery : Six Temperament จริต 6
225 Teudts Road, Bundanoon NSW 2578
02 4884 4262
Six Temperament จริต 6
จริต 6
คำว่าจริยา หมายถึงลักษณะอันเป็นพื้นฐานของจิต หรือนิสัยอันเป็นพื้นเพของบุคคลแต่ละคน อันกิดจากการกระทำซ้ำๆ ซากๆ จนเคยชิน
คำว่าจริต ใช้เรียกบุคคลที่มีจริยาอย่างนั้นๆ เช่น คนมีโทสจริยา เรียกว่า โทสจริต
คนโดยทั่วไป จะไม่แสดงจริตของตนในที่สาธารณะ เพราะมีข้อบังคับ หรือต้องทำตามกฏระเบียบนั้น แต่เมื่ออยู่ในที่ส่วนตัว และไม่มีใครรู้เห็น เช่นห้องนอนของตนเอง จริตของตนจะแสดงออกอย่างชัดเจน
การรู้จักสังเกตจริตของตน ทำให้รู้จักแก้ไข ขจัดนิวรณ์ได้โดยใช้กรรมฐานพิเศษ เฉพาะ ให้เหมาะกับจริตของตน ซึ่งต้องกระทำบ่อย ๆ เปรียบเสมือนยารักษาโรคเฉพาะทาง สำหรับคนนั้น ๆ เป็นกรณี ๆ ไป และกรรมฐานพิเศษเหล่านั้น สามารถปฏิบัติได้พร้อมกันกับอานาปานสติ
จริตนั้นแบ่งเป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ 6 ประเภท หรือ 6 จริต คือ
๑.ราคจริต คือผู้มีปกตินิสัยหนักไปทางราคะ รักสวยรักงาม ละมุนละไม ชอบสิ่งที่สวยๆ
เสียงเพราะๆ กลิ่นหอมๆ รสอร่อยๆ สัมผัสที่นุ่มละมุน และจิตใจจะยึดเกาะกับสิ่งเหล่านั้นได้เป็นเวลานานๆ
สังเกตดูห้องนอนของตนเป็นระเบียบเรียบร้อย สวยงาม ละเอียด ปราณีต
แก้ได้โดยใช้
- อิริยาบถ- เดิน มากกว่านั่ง
- สถานที่อยู่อาศัย- เรียบง่าย สันโดษ
- เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม-ปอน ๆ ของมือสอง ปะแล้วปะอีก
- สี- ทึบ ๆ เช่น เขียว
- เพื่อน- ไม่ค่อยจะสนใจเรื่องคำพูด หรือกิริยาอาการสุภาพ
- กรรมฐานพิเศษ-อสุภกรรมฐานบ่อย ๆ เพื่อปรับจิตไม่ให้ไปยืดถือความสวยงาม จนทำให้เกิดนิวรณ์
๒.โทสจริต คือผู้มีปกตินิสัยหนักไปทางโทสะ ใจร้อน วู่วาม หงุดหงิดง่าย อารมณ์รุนแรง โผงผาง เจ้าอารมณ์
ดูห้องนอนของตนไม่เรียบร้อย เสื้อผ้า ข้าวของกระจุยกระจายไปคนละทิศละทาง
แก้โดย
- อิริยาบถ- นั่ง หรือเอนกาย ให้สบาย ๆ มากกว่าเดิน
- สถานที่อยู่อาศัย- สะอาด สวยงาม สะดวก มีสวนดอกไม้สวย ๆ เพื่อลดการกระทบทำให้อารมณ์ขุ่นเคือง
- เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม-ให้ของละเอียด ปราณีต บอบบาง ราคาแพง
- สี- ทึบ ๆ เช่น เขียว
- เพื่อน- กิริยามรรยาทสุภาพ เรียบร้อย พูดจาดี เมตตาให้อภัย ไม่ถือตัว
- กรรมฐานพิเศษ-เมตตาพรหมวิหารธรรม
๓.โมหจริต คือผู้มีปกตินิสัยหนักไปทางโมหะ เขลา เซื่องซึม มองอะไรไม่ทะลุปรุโปร่ง
ขี้หลง ขึ้ลืม
ห้องนอนของตนรกรุงรัง วางของไม่ถูกที่ ห้องมืดทึบ อืดอัด แก้โดย
- อิริยาบถ- เดิน เคลื่อนไหว มากกว่านั่ง
- สถานที่อยู่อาศัย- เรียบง่าย มีโปร่งโล่ง มีหน้าต่างบานใหญ่ ๆ มีแสงสว่างเข้ามาได้มาก
- เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม-ใช้สีฉูดฉาด เครื่องใช้ส่วนตัว ใหญ่กว่าปกติ
- สี- ฉูดฉาด เช่น แดง ส้ม ขาว เหลืองสว่าง
- เพื่อน- คบเพื่อนที่มีความขยัน กระตือรือร้น มีความคิดก้าวหน้า
- กรรมฐานพิเศษ-พิจารณาอาการ 32 ของร่างกาย เป็นต้น
๔.วิตักกจริต หรือวิตกจริต คือผู้มีปกตินิสัยหนักไปทางฟุ้งซ่าน คิดเรื่องนี้ทีเรื่องนั้นที เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา ไม่สามารถยึดเกาะกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งได้นานๆ จนอาจทำให้เกิด
ความกังวล ฟุ้งซ่านได้ง่าย ดูห้องนอนของตน ย้ายเฟอร์นิเจอร์เกือบทุกอาทิตย์ มีของสำรองไว้มากเกินความจำเป็น แก้ได้โดย
- อิริยาบถ- เดิน เคลื่อนไหวร่างกาย มากกว่านั่ง
- สถานที่อยู่อาศัย- สะอาด เรียบง่าย ๆ เล็ก ๆ กระทัดรัด หน้าต่างไม่บานใหญ่จนเกินไป ทำให้มองเห็นสิ่งภายนอกแล้วอยากจะย้ายของไปเรื่อย
- เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม- มีอย่างละ 1 ชุด แตกหักแล้วค่อยซื้อใหม่ ไม่ซื้อของเผื่อเอาไว้
- สี- ทึบ ๆ เช่น เขียว
- เพื่อน- เลี่ยงเพื่อนที่ชอบพูดเป็นปริศนา ทำให้งงไม่สามารถตัดสินใจได้ คบเพื่อนที่พูดตรงไปตรงมา ไม่อ้อมค้อม ไม่พูดมากจนทำให้ฟุ้งซ่าน
- กรรมฐานพิเศษ-เพ่งดูกสิณ เช่นต้นไม้เขียว ภูเขาเขียว ทะเลสีน้ำเงิน
๕.ศรัทธาจริต หรือสัทธาจริต คือผู้มีปกตินิสัยหนักไปทางศรัทธา น้อมใจเชื่อ เลื่อมใสได้ง่าย ซึ่งถ้าเลื่อมใสในสิ่งที่ถูกก็ย่อมเป็นคุณ แต่ถ้าไปเลื่อมใสในสิ่งที่ผิดก็ย่อมเป็น
โทษ งมงาย ขาดเหตุผล ดูห้องนอนของตน เรียบร้อย แต่เต็มไปด้วยวัตถุมงคล ผ้ายันต์ เครื่องลางของขลัง ชอบดูหมอดู ฮวงจุ้ย ชอบจุดธูปเทียนมาก แก้โดย
- อิริยาบถ- เดิน เคลื่อนไหวร่างกาย มากกว่านั่ง
- สถานที่อยู่อาศัย- สะอาด สวยงาม
- เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม-ให้ของละเอียด ปราณีต
- สี- ทึบ ๆ เช่น เขียว
- เพื่อน- ชอบค้นคว้าแสวงหาเหตุผล ชอบพิสุจน์ หาความจริง ยินดีที่จะอธิบายทุกเรื่องอย่างมีเหตุผลทางวิทยาศาสตร์
- กรรมฐานพิเศษ-อสุสสติ 10 เป็นต้น
อย่างลึกซึ้ง ชอบใช้ปัญญาพิจารณาตามความเป็นจริง ไม่เชื่ออะไรโดยไม่มีเหตุผล ดูห้องนอน เป็นระเบียบ มีตำราเยอะ ชอบ google ชอบพูดมาก ชอบสอน ชอบอธิบาย ชอบแนะนำผู้อื่น ดูเหมือนรู้ทุกอย่าง แต่ไม่ปฏิบัติ แก้โดย ลงมือปฏิบัติเสีย